فلسفه تربیت مدرسه‌ای، درسی حاشیه‌ای و مغفول در دانشگاه فرهنگیان
تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۵۵۱۶۹
محمد حسنی، کارشناس تعلیم و تربیت
مقدمه
حذف عنوان درس فلسفه تربیت مدرسه‌ای و تلفیق آن با عنوان سازمان و قوانین و اسناد بالا دستی یکی از اقدامات و تصمیماتی است که در چند سال اخیر در دانشگاه فرهنگیان اتخاذ شده است. این درس در زمره دروس عمومی و تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه فرهنگیان است.
حذف عنوان درس فلسفه تربیت مدرسه‌ای و تلفیق آن با عنوان سازمان و قوانین و اسناد بالا دستی یکی از تصمیماتی است که در دانشگاه فرهنگیان اتخاذ شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در دورهای قبل مدیریتی دانشگاه و در اوایل دهه نود، دو درس «فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی» و «فلسفه تربیت رسمی و عمومی (تربیت مدرسه‌ای)» طراحی و در زمره دروس عمومی دانشگاه قرار گرفت، با این توجیه که یک معلم باید از منطق و فلسفه وجودی نهاد تربیت خاصه تربیت مدرسه‌ای با نگاهی اسلامی و البته ناظر به مسائل تربیتی جاری در جامعه معاصر، درک و فهم عمیقی داشته باشد.
در سال‌های اخیر، تغییراتی در مجموعه و فهرست دروس عمومی دانشگاه داده شد. از جمله این تغییرات، تلفیق درس فلسفه تربیت رسمی و عمومی با دو موضوع و عنوان درسی دیگر یعنی «سازمان و قوانین آموزش و پرورش» و «اسناد بالادستی نظام تربیت رسمی و عمومی». سرفصل های درس جدید «اسناد، قوانین و سازمان آموزش و پرورش در جمهوری اسلامی ایران» که جایگزین درس فلسفه تربیت رسمی و عمومی (مدرسه ای) شده است دو واحد درسی ارزش آموزشی دارد، و کاملاً با درس قبل تفاوت دارد. زیرا در سرفصل عنوان جدید فصل اول از پنج فصل به این موضوع اختصاص داده شده است که مضامین زیر ذیل این فصل قرار داده شده است :
تاریخچه تربیت رسمی و عمومی ضرورت تربیت رسمی و عمومی مبانی جامعه شناختی، رواشنناختی، حقوقی و سیاسی تربیت رسمی و عمومیملاحظه می شود که از مباحث وسیع و عمیق درس فلسفه تربیت مدرسه ای تنها به همین چند عنوان محدود بسنده شده است. این کار یعنی حدف آرام و بی صدای درس فلسفه تربیت مدرسه ای. به نظر می رسد تصمیم گرفته شده توسط افراد فاقد تخصص در این زمینه تربیت معلم و فلسفه تربیت اتخاذ شده است .
از مباحث وسیع و عمیق درس فلسفه تربیت مدرسه ای تنها به چند عنوان محدود بسنده شده است.
تنها توجیهی که برای این کاهش قایل تصور است این است که تعداد دروس تربیت اسلامی دانشگاه فرهنگیان قریب به 15 واحد است که تصمیم گیرندگان این درس را درراستای دروس تربیت اسلامی تلقی کرده و به نوعی مباحث آن را تکراری تلقی نموده اند. برای توضیح و روشنگری بیشتر برخی از دروس تربیت اسلامی که دانشجویان دانشگاه به صورت الزامی یا اختیاری باید بگذرانند به این شرح هستند.
درس فلسفه تربیت مدرسه ای را درراستای دروس تربیت اسلامی تلقی کرده و به نوعی مباحث آن را تکراری تلقی نموده اند.
سیره تربیتی پیامبر ص و اهل بیت علیهم السلام (2واحد) اخلاق معلمی از دیدگاه اسلام (2واحد) تاریخ اندیشه و عمل تربیتی در اسلام و ایران (2واحد) چالش‌های تربیت اسلامی در دنیای معاصر (2واحد) تربیت دینی کودک و نوجوان در اسلام (2واحد) آشنایی با تجارب مدارس اسلامی معاصر (2واحد) ارزشهای تربیتی دفاع مقدس ( 2 واحد)
متاسفانه تصمیم گیرندگان ملتفت این معنا نبودند که درس فلسفه تربیت مدرسه ای در جمهوری اسلامی منطق دیگری دارد که با دروس تعلیم و تربیت اسلامی مذکور تفاوت ماهوی دارد.
درس فلسفه تربیت مدرسه ای منطق دیگری دارد که با دروس تعلیم و تربیت اسلامی تفاوت ماهوی دارد.
در ادامه این یادداشت، به بحث مختصری درباره ضرورت وجودی این درس در مجموعه دروس عمومی دانشگاه فرهنگیان می پردازیم. امید این که برای تصمیم گیرندگان این ضرورت بیش از پیش روشن شود و در تصمیم گرفته شده مبنی بر حذف تدریجی این درس بازنگری نمایند.
امید این که در تصمیم گرفته شده مبنی بر حذف تدریجی این درس بازنگری نمایند.
ضرورت وجودی درس تربیت مدرسه ای
برای اینکه بهتر بتوانیم از ضرورت یادگیری فلسفه تربیت مدرسه‌ای صحبت کنیم شاید مناسب‌تر آن باشد که اندکی به ماهیت خود عمل تربیت در فضای مدرسه بپردازیم. تربیت مدرسه‌ای چیست که آموختن و فهم فلسفه آن برای معلمان ضرورت می‌یابد؟ و لذا دانشجو معلمان نیز به‌عنوان معلمان آینده باید در دوره تربیت‌معلم با بحثی فلسفی درباره این نوع تربیت تحت عنوان فلسفه تربیت مدرسه‌ای آشنا شوند.
عمل اصیل تربیتی در مدارس عملی فکورانه و فعالیتی خردورزانه مبتنی بر درک موقعیت تربیتی مخاطبان و اتخاذ تصمیم‌های درست برای بهبود این موقعیت است.
به نظر می‌رسد عمل اصیل تربیتی در مدارس که بتوان آن را حقیقتاً تربیت (و نه شبه تربیت) دانست، عملی فکورانه و اندیشه‌ورزانه و فعالیتی خردورزانه مبتنی بر درک و فهم موقعیت تربیتی مخاطبان و اتخاذ تصمیم‌های درست برای بهبود این موقعیت است. درواقع یکی از لوازم اصلی تحقق یک عمل اصیل تربیتی در مدرسه، داشتن توانایی تحلیل درست از شرایط و بستر تربیتی پویای موجود در فضای مدرسه و مواجهة انتقادی با این موقعیت و تلاش برای اصلاح و بهبود چنین موقعیتی است؛ اما فضایی که عمل فکورانه تربیتی معلمان (و دیگر کارگزاران تربیت مدرسه‌ای اعم از مدیران، کارشناسان و حتی سیاست‌گذاران این نوع تربیت) در آن بروز و ظهور می‌یابد، مدرسه یعنی نهادی است که نوع خاصی از تربیت - یعنی تربیت مدرسه‌ای- را تمهید و ارائه می‌دهد.
این سخن بدان معنی است که عمل عموم کارگزاران این نوع تربیت در چنین بستری تحقق می‌یابد. این نوع تربیت به‌عنوان یک فرایند اجتماعی با فرایندهای دیگر اجتماعی مانند جامعه‌پذیری و فرهنگ‌پذیری توسط خانواده و انواع رسانه، متفاوت است؛ زیرا فرایندهای ذکرشده به‌صورت طبیعی از بدو تولد هر عضو جامعه را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد؛ اما تربیت مدرسه‌ای فرایندی سازمان‌دهی شده است که در بستری ساختارمند (نظام تربیت مدرسه‌ای) برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.
تربیت مدرسه‌ای فرایندی سازمان‌دهی شده است که در بستری ساختارمند برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.
ازاین‌رو کارگزار تربیت مدرسه‌ای، باید درک عمیقی از ماهیت و چرایی و چگونگی این عمل تربیتی خاص داشته باشد. یادگیری فلسفه تربیت مدرسه‌ای چنین توانایی را در معلم ایجاد می‌کند تا درکی عمیق از موقعیت و فضای خاص حاکم بر عمل حرفه‌ای خود را به دست آورد و به‌طور مستمر در آن تأمل نماید. احتمالاً با این‌گونه درک و فهم و تأمل، عمل تربیتی معلم در چنین ساختاری، مؤثرتر خواهد شد.
شاید این پرسش برای شما مطرح شود که با وجود قوانین و مقررات و ضوابط اداری بسیار مشخص و از پپیش تعریف شده، برای سازمان‌دهی نظام تربیت مدرسه‌ای در هر کشور، معلم شایسته نیز در چنین نظامی وظیفه‌ای به‌جز اطاعت و پیروی ازاین‌گونه ضوابط و قوانین تعیین‌شده از پیش ندارد و تنها باید سیاست‌گذاران و برنامه ریزان و مدیران ارشد نظام تربیت مدرسه‌ای، فعالیت خود را بر اساس فلسفه تربیت مدرسه‌ای انجام دهند و معلمان و سایر عوامل تربیتی فعال در مدارس به دلیل لزوم تبعیت از ساختارها و قوانین نظام مدارس، نیازی به فعالیت فکورانه و خلاق در فضای مدرسه ندارند؛ بنابراین در این نظام رسمی و دیوانسالار (بوروکراتیک) متمرکز چه لزومی به پرورش معلم فکور و خلاق وجود دارد تا به فکر آشنایی معلم با فلسفه تربیت مدرسه‌ای و متناسب نمودن فعالیت معلم با موقعیت خاص خود براین اساس باشیم؟
اما بی‌تردید شرایط فرهنگی و علمی عصر حاضر و توسعۀ حیرت‌آور دانش‌ها، خلق و ایجاد رشته‌ها و حوزه‌های فکری جدید، ابداع روش‌های متنوع، ظهور و بروز پدیده‌های فرهنگی بسیار پویا و ناتوانی آشکار نظام‌های تربیتی دارای ساختار اداری و کاملاً سازمان‌یافته برای پاسخگویی به این شرایط متغیر و بسیار متنوع، بیانگر این است که سبک زندگیِ حرفه‌ای معلمان مقلد و پیروِ محض مقررات سازمانی، پاسخ گوی نیازهای این زمان نیست و کارایی و اثربخشی معلمان دارای این سبک به‌شدت موردتردید است.
سبک زندگیِ حرفه‌ای معلمان مقلد و پیروِ محض مقررات سازمانی، پاسخ گوی نیازهای این زمان نیست.
ازاین‌رو متفکران و اندیشمندان تربیتی بر استقلال رأی و تلاش فکورانه و خلاق معلمان و سایر عاملان تربیتی در مدارس بسیار تأکید داشته‌اند و دارند.
اندیشمندان تربیتی بر استقلال رأی و تلاش فکورانه و خلاق معلمان و سایر عاملان تربیتی در مدارس بسیار تأکید داشته‌اند.
اما فعالیت فکورانه و غیر تقلیدی یک معلم، بدون شک نیازمند تکیه‌بر چهارچوب مشخصی از معیارهای روشن و مدلل و مرتبط باکیفیت مطلوب تربیت است و داشتن تصویری آشکار از فلسفه تربیت مدرسه‌ای (به معنای فهم چیستی چرایی و چگونگی این نوع خاص از تربیت)، بخشی از این مجموعۀ موردنیاز برای هر معلم فکور است.
فعالیت فکورانه و غیر تقلیدی یک معلم، نیازمند تکیه‌بر چهارچوب مشخصی از معیارهای روشن و مدلل و مرتبط باکیفیت مطلوب تربیت است.
والا استقلال عملی هر یک از معلمان بدون تکیه بر چنین درکی از فلسفه تربیت مدرسه‌ای، منجر به‌نوعی برخورد سلیقه‌ای و دلبخواهی در انجام وظایف معلمی خواهد شد که قطعاً نمی‌تواند در مدرسه به‌عنوان ساختاری نظام‌مند جایی داشته باشد و چه‌بسا موجب بی‌نظمی‌هایی در نظام تربیت مدرسه‌ای خواهد شد.
داشتن تصویری آشکار از فلسفه تربیت مدرسه‌ای، بخشی از مجموعۀ موردنیاز برای هر معلم فکور است.
با این اوصاف که از لزوم تربیت‌معلمان فکور و خلاق و موقعیت‌شناس و فایدۀ فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای داده شد، می‌توان ربط آنها را باهم بهتر درک و فهم کرد و چنین نتیجه گرفت که یادگیری فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای، به‌خوبی می‌تواند برای نظام تربیتی زمینۀ مناسب را جهت تربیت‌معلمانی مستقل و فکور فراهم آورد.
یادگیری فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای، می‌تواند برای نظام تربیتی زمینۀ مناسب را جهت تربیت‌معلمانی مستقل و فکور فراهم آورد.
افزون بر این استدلال‌ها و استنادها، بد نیست به پیامدها و آثار توسعۀ فهم فلسفی یک معلم یا هر عامل تربیت مدرسه‌ای در عملکرد شغلی‌اش گذرا اشاره‌کنیم و خوانندگان را برای بحث و تفحص بیشتر به منابع تکمیلی ارجاع دهیم. از مهم‌ترین آثار درگیری فکری با حوزۀ مطالعاتی فلسفه تربیت و فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای، پرورش توانایی تفکر انتزاعی است. تفکر انتزاعی با ویژگی‌های چون جامع‌نگری، ژرف‌نگری و وسعت نظر، معلم را در انتخاب چهارچوب‌های فکری مقبول و قابل دفاع برای هدایت تربیت مدرسه‌ای توانا می‌سازد و او را در درک و بهبود مناسب موقعیت خاصی کمک می‌کند که در هر فعالیت تربیتی روزمره با آن مواجه است؛
مهم‌ترین آثار درگیری فکری با حوزۀ مطالعاتی فلسفه تربیت و فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای، پرورش توانایی تفکر انتزاعی است.
بنابراین، تفکر انتزاعی با کمک به معلمان در انتخاب و پذیرش آگاهانه و فکورانه چهارچوب نظری قابل دفاعی برای جهت‌دهی تربیت مدرسه‌ای، عمل تربیتی معلم را اصالت می‌بخشد و درعین‌حال او را به معلمی فکور و صاحب‌رأی تبدیل می‌سازد.
همچنین از دیگر خصوصیات مهم و اساسی فعالیت فلسفه‌ورزانه، ارزیابی و نقد و تحلیل آراء و اندیشه‌هاست (شریعتمداری 1369، 55). لذا یکی از پیامد‌های ارزشمند یادگیری مباحث فلسفه تربیت و توانایی نحوه فلسفه‌ورزی تربیتی، کسب توانایی تحلیل و ارزیابی دیدگاه‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های تربیتی است.
یکی از پیامد‌های یادگیری مباحث فلسفه تربیت و توانایی نحوه فلسفه‌ورزی تربیتی، کسب توانایی تحلیل و ارزیابی دیدگاه‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های تربیتی است.
به نظر می‌رسد کسب این توانایی از دو جنبۀ فردی و اجتماعی موجب تعالی عمل کارگزاران تربیت مدرسه‌ای (اعم از مدیران، کارشناسان و معلمان مدارس) خواهد شد. از جنبۀ فردی، ارزیابی و نقد مستمر معلم از اندیشه‌ها و اعمال تربیتی خود و دیگران باعث خواهد شد که هیچ‌گاه در اندیشه و عمل تربیتی خویش دچار جمود و رکود نشود و پیوسته درحال‌توسعه و تعالی اندیشه و اعمال تربیتی خود و دیگر کارگزاران مدرسه باشد. از جنبۀ اجتماعی هم داشتن این توانایی به هر یک از معلمان و دیگر کارگزاران تربیت مدرسه‌ای کمک می‌کند تا به ارزیابی و اصلاح و بهبود موقعیت‌های تربیتی سازمان مدرسه خود و نظام حاکم بر مدارس جامعه خود بپردازند.
عامل تربیت مدرسه‌ای یک کنشگر فعال اجتماعی خواهد بود و از ثمرات حضور چنین کنشگری در نظام مدارس، توسعۀ مداوم حیات سازمانی خواهد بود.
عامل تربیت مدرسه‌ای با داشتن چنین خصوصیتی یک کنشگر فعال اجتماعی خواهد بود و از ثمرات حضور چنین کنشگری در نظام مدارس، توسعۀ مداوم حیات سازمانی خواهد بود؛ زیرا ارزش یک کارگزار تحلیلگر و دارای قدرت ارزیابی برای یک مجموعه‌سازمانی این است که احتمال وجود خطاهای سازمانی را کاهش می‌دهد و از این طریق هزینۀ اجتماعی (مادی و معنوی) سازمان یا مجموعه‌ای را که در آن خدمت می‌کند کم می‌کند و متقابلاً کارایی و عملکرد مورد انتظار از سازمان را افزایش می‌دهد.
از دیگر سو، اشتغال ذهنی دانشجومعلم با مباحث عمیق درس فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای و رسیدن به دیدگاهی اصیل نسبت به انسان و ارزشهای او، بی‌تردید به درک رسالت معلمی توسط وی کمک می‌نماید و احساس مسئولیت نسبت به وظایف حرفه‌ای یک معلم نسبت به تحقق رسالت و مأموریت مدرسه را تقویت خواهد نمود، لذا می‌تواند به شکل‌گیری اصیل هویت حرفه‌ای وی بیانجامد.
دانشجومعلم با اتکا بر فهم خود از مباحث فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای می‌تواند به پرسش‌های مربوط به هویت حرفه‌ای در نظام تربیت مدرسه‌ای پاسخ‌های شایسته‌ای دهد.
در این صورت، دانشجومعلم با اتکا بر فهم و درک خود از مباحث فلسفۀ تربیت مدرسه‌ای بهتر می‌تواند به پرسش‌های مربوط به هویت حرفه‌ای خویش در نظام تربیت مدرسه‌ای و چگونگی تعالی کارکرد این نظام، پاسخ‌های شایسته‌ای دهد.
نتیجه و پیشنهاد
با توجه به تعدد دروس گروه تعلیم و تربیت اسلامی در دانشگاه فرهنگیان، که در فهرست بالا آمده است، گستره مفهومی تربیت اسلامی مباحثی را شامل می‌شود که بخشی از آنها در دروس متعدد همین دانشگاه به طور مفصل مورد توجه قرار گرفته و تدریس می‌شود، یعنی به نوعی اشباع علمی و نظری رخ می‌دهد؛ ضمن این که با توجه به حوزه مباحث این درس، نمی‌توان انتظار داشت که بتواند جای آن بحث مهم یعنی فلسفه تربیت مدرسه ای در جمهوری اسلامی را بگیرد؛ یعنی همچنان خلا وجودی تربیت مدرسه‌ای، درمجموعه دروس عمومی و تربیتی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان احساس می‌شود؛ از این رو توصیه می شود در این تصمیم نادقیق بازنگری شود.
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.
منبع: فارس
کلیدواژه: تربیت مدرسه ای نظام تربیت مدرسه ای فلسفه تربیت فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه فرهنگیان تربیت معلم دروس دانشگاه فرهنگیان بازنگری در سرفصل ها تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه فرهنگیان نظام تربیت مدرسه ای تربیت رسمی و عمومی دروس تربیت اسلامی جمهوری اسلامی تربیت مدرسه ای تربیتی در مدارس فلسفه تربیت نوع تربیت مدرسه ای دروس عمومی تربیت معلم عمل تربیتی عمل تربیت درک و فهم خواهد شد یک معلم حرفه ای داده شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۵۵۱۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۲۰ توصیه رهبر انقلاب در دیدار فرهنگیان چه بود؟
خلاصه بیانات حضرت آیت الله خامنه ای در این دیدار که صبح چهارشنبه ۱۲ اردیبهش ۱۴۰۳ برگزار شد، به این شرح است:
- پیشرفت، امنیت، سلامت، علم و تحقق همه ارزشهای انسانی و اسلامی در کشور در گرو وجود نیروی انسانی مناسب است که این کار عظیم برعهده آموزش‌وپرورش است.
- ترمیم سند تحول با استفاده از نخبگان داخل و خارج آموزش‌وپرورش، باید مستمر ادامه یابد.
- توانمندسازی معیشتی و مادی معلمان همیشه مورد تأکید بوده و اکنون نیز هرچه ممکن است باید در این زمینه تلاش شود.
- معلم از نیروی معنوی و عشقی که در وجود هر انسانی به تعلیم و تربیت وجود دارد، استفاده کند و با بهره‌مندی از ملزومات، نیازها و تجربیات، شغل پرمرتبت معلم را قوام و استواری و استحکام دهد.
- نیت، روحیه، انگیزه و درک حقیقی از «معلمی» لازمه پرورش نسل نو است.
- تقویت مراکز تربیت معلم لازمه دستیابی جامعه معلمین به سطح تراز است.
- دانشگاه فرهنگیان و دیگر مراکز تربیت معلم باید کاملاً تقویت شوند.
- صرف توجه معلم به مسائل پرورشی کافی نیست و باید مجموعه‌ای، متولی این مسئله بسیار مهم باشد.
- جلوگیری از ایجاد و شیوع آسیب‌های اجتماعی جزو توقعات از جوانان است.
- در خود مدارس آسیب‌های اجتماعی وجود نداشته باشد که این جزو وظایف معاونت پرورشی است.
- تبیین صحیح مسائل بنیادی کشور و نظام برای نوجوانان و جوانان، وظیفه دیگر معاونت پرورشی است.
- دانش‌آموزان، جوانان و نوجوانان باید از منطق و عقلانیت سیاست‌ها و رفتار نظام باخبر باشند و بدانند پشت شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیلِ» ملت چه منطقی نهفته است و چرا ایران حاضر به ایجاد روابط با برخی کشورها و دولت‌ها نیست.
- ثبات مدیریتی در آموزش و پرورش مهم است.
- در مدیریت‌های سطح بالا تا متوسط تأکید بر ثبات دارم تا بتوان برنامه‌ها و کارهای مهم را دنبال کرد.
- الگوسازی و معرفی نمونه‌های برتر معلمان ضروری و شوق‌آفرین است.
- معلم باید در کنار علم‌آموزی، انگیزه، همت، اعتماد به نفس و شوق به درس و کار هم به دانش‌آموز بدهد تا ظرفیت‌های درونی او شکوفا شود.
- «دادن نگاه ملی به دانش‌آموز» انتظار دیگر است، یعنی دانش‌آموز بداند که تحصیل و کلاس درس قطعه‌ای از حرکت عمومیِ پیشرفت و جزیی از ماشین عظیم پیش‌برنده کشور و نظام است.
- «امیدآفرینی» ، «تشویق دانش‌آموزان به فعالیت‌های اجتماعی» و همچنین «مهارت‌آموزی به دانش‌آموزان»، توصیه‌های دیگر رهبر انقلاب به معلمان بود.
منبع: خبرگزاری ایسنا
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند